EFFECT van GELUID en LUCHTVERONTREINIGING OP GEZONDHEID

 

Windturbines veroorzaken slaapstoornissen NLVOW – 13.11.2015

 

Lees hier het volledig artikel

 

Luchtkwaliteit en gezondheidswinst – RIVM – 23.4.2015

Vrijwel overal in Nederland wordt inmiddels voldaan aan de Europese grenswaarden voor de luchtkwaliteit. De gezondheidsrisico’s zijn door afname van de concentraties de afgelopen decennia kleiner geworden, maar toch veroorzaken de huidige luchtverontreinigingsniveaus nog steeds een verkorting van de gemiddelde levensverwachting met meer dan een jaar. Vandaar doet zich de vraag voor of de luchtkwaliteit nog verder verbeterd kan worden. Voor fijn stof en stikstofdioxide (NO2) is geen grens vast te stellen waarbij gezondheidsrisico’s uitgesloten zijn. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in 2005, op basis van gezondheidskundige overwegingen, advieswaarden geformuleerd voor onder andere fijn stof en stikstofdioxide. Deze zijn lager dan de huidige grenswaarden. Het geheel aan nadelige gezondheidseffecten zal bij het halen van deze advieswaarden significant lager zijn dan wanneer wordt uitgegaan van de Europese grenswaarden. Uit de onderhavige inventarisatie blijkt dat met een strikte uitvoering van het huidige voorgenomen nationale en (vooral) internationale beleid de luchtkwaliteit, ook in grote steden, verder kan verbeteren, waarmee de WHO-advieswaarden rond 2030 vrijwel overal binnen bereik kunnen komen. Met de voorgenomen EU-bronmaatregelen en de Europese voornemens op het gebied van klimaat en energie, kan de gemiddelde blootstelling van de bevolking met 1/3 dalen en daarmee kan de gemiddelde gezonde levensverwachting met circa 4 maanden worden verlengd. Lokale maatregelen kunnen op korte termijn vooral de blootstelling aan roetdeeltjes verminderen

Lees verder

 

Wat zijn de gezondheidsgevolgen van geluid? – 23.06.2014

Hinder of andere gevolgen

Blootstelling aan geluid kan leiden tot diverse gezondheidsproblemen

Blootstelling aan (ongewenst) geluid kan uiteenlopende effecten op de gezondheid hebben. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen welzijnseffecten, zoals hinder en slaapverstoring, en klinische gezondheidseffecten, zoals hart- en vaatziekten. Daarnaast heeft lawaai een negatieve invloed op de leerprestaties van kinderen (Passchier-Vermeer, 1993a; Europees Parlement en de Europese Unie, 2002;Berglund B et al., 1999; Gezondheidsraad, 1994; Gezondheidsraad, 2004a; WHO, 2009a; WHO/JRC, 2011; Gezondheidsraad, 1999).

Jarenlange blootstelling aan hoge geluidsniveaus, bijvoorbeeld via mp3-spelers, in disco’s of in de arbeidssetting, kan leiden tot zogenaamde lawaaislechthorendheid. Het gehoor kan echter ook als gevolg van éénmalige (acute) blootstelling aan geluid beschadigd raken, bijvoorbeeld als gevolg van het geluid van een explosie. Dit wordt een akoestisch trauma genoemd (zie ook: object_document_1Wat zijn gehoorstoornissen?).

Gezondheidseffecten vaak het gevolg van beoordeling van geluid als lawaai

De meeste effecten van geluid op de gezondheid zijn het gevolg van de beoordeling van geluid als lawaai. Blootstelling aan geluid kan leiden tot hinder, slaapverstoring, verstoring van de dagelijkse activiteiten en stress-reacties. Deze effecten van geluid kunnen op hun beurt weer aanleiding geven tot hoge bloeddruk en verhoogde niveaus van het stresshormoon cortisol, die het risico op hart- en vaatziekten en op psychische aandoeningen verhogen. Geluid kan echter ook direct (zonder beoordeling) resulteren in fysiologische reacties.

Ongeveer 640.000 volwassenen gehinderd door geluid wegverkeer

Wegverkeer is in Nederland de belangrijkste bron van geluidshinder in de woonomgeving (zie: Wat is de geluidsbelasting in Nederland?). De gevolgen variëren van hinder en slaapverstoring tot klinische gezondheidseffecten zoals een acuut myocard infarct (hartinfarct) (zietabel 1). Naar schatting 640.000 volwassenen ondervinden ernstige hinder en 290.000 volwassenen ondervinden ernstige slaapverstoring door het geluid van wegverkeer. Ongeveer 84 hartinfarcten per jaar zijn gerelateerd aan de blootstelling aan geluid van wegverkeer. Dit is 0,3% van het totaal aantal acute myocard infarcten dat jaarlijks in Nederland optreedt (Van Kempen & Houthuijs, 2008).

Lees verder

 

Verkeerslawaai leidt tot ernstige gezondheidsproblemen 16. 04.2012

geluidhinder 270x184 Verkeerslawaai leidt tot ernstige gezondheidsproblemenIn Nederland worden overdag 640.000 mensen blootgesteld aan verkeerslawaai. Dat leidt tot gezondheidsklachten en jaarlijks zelfs tot tien- tot een honderdtal doden. De klachten die lawaai met zich meebrengt variëren van slaapgebrek tot hartklachten.

Lees verder

SHB&L geeft een presentatie over hun milieu wensen voor Planstudie Knooppunt Hoevelaken. 5.04.2012

SHB&L geeft een presentatie tijdens de ONTMOETING op 5 april in de Gemeente huis van Nijkerk over hun milieu wensen voor Planstudie Knooppunt Hoevelaken.

Er wordt uitgebreid overgesproken over de negatieve gevolgen van geluidsoverlast en luchtvervuiling op gezondheid.

Bekijk het Presentatie

Health effects and social costs of traffic noise

Health effects and social costs
• Traffic noise has a variety of adverse impacts on human health. Community noise, including traffic noise, is already recognised as a serious public health problem by the World Health Organization, WHO.
• Of all the adverse effects of traffic noise the most widespread is simply an-noyance.
• There is also substantial evidence for traffic noise disturbing sleep patterns, affecting cognitive functioning (especially in children) and contributing to cer-tain cardiovascular diseases. For raised blood pressure, the evidence is in-creasing. For mental illness, however, the evidence is still only limited.
• The health effects of noise are not distributed uniformly across society, with vulnerable groups like children, the elderly, the sick and the poor suffering most.
• In 2000, more than 44% of the EU251 population (about 210 million people) were regularly exposed to over 55 dB of road traffic noise, a level potentially dangerous to health. In addition, 35 million people in the EU25 (about 7%) are exposed to rail traffic noise above 55 dB. Millions of people indeed ex-perience health effects due to traffic noise. For example, about 57 million people are annoyed by road traffic noise, 42% of them seriously.
• A preliminary analysis shows that each year over 245,000 people in the EU25 are affected by cardiovascular diseases that can be traced to traffic noise. About 20% of these people (almost 50,000) suffer a lethal heart attack, thereby dying prematurely.
• The annual health loss due to traffic noise increased between 1980 and 2000 and is expected to increase up to 2020. In contrast, traffic safety has im-proved, following implementation of a variety of policy measures.
• At a conservative estimate, the social costs of traffic noise in the EU222 amount to at least € 40 billion per year (0.4% of total GDP). The bulk of these costs (about 90%) are caused by passenger cars and lorries.
Noise reduction options
• If noise-related problems are to be alleviated, they must be the subject of greater political focus. Vehicle noise emission limits have not been technol-ogy-forcing since their introduction and were last tightened in 1995. This means these limits have not been updated for twelve years, in stark contrast to vehicle air pollution emission standards, which have been tightened three times over the same period.
• Consequently, there has been no reduction in community exposure to noise. This is due to the lax limits in the EU Motor vehicle sound emission directive and the Tyre/road directive, the fact that changes in test conditions have in practice led to even weaker limits, and increased traffic volumes.
• There is plenty of scope for reducing ambient noise levels by at least 3-4 dB(A) in the short term using currently available technology. Beyond 2012, year-on-year improvement targets (x dB(A) every y years) should be intro-duced, outlined well in advance to give industry time to adapt.
• In the case of both road and rail traffic, there are already vehicles/rolling stock available that are well within current noise standards. Besides the vehicles themselves, examples of silent tyres/wheels and road pavements/tracks show also room for noise reduction. At noise ‘hotspots’ additional, local measures can be implemented.
• The most cost-effective measures are those addressing the noise at-source. This includes noise from the engine, exhaust, mechanical systems and con-tact between tyres and road, or wheels and track. The associated costs are generally limited, for vehicles and tyres at least. There are signs that use of composite brake blocks on rail wagons also comes at a modest cost.
• Although an optimal noise control regime will always be a mix of local and at-source measures, the Commission should take responsibility for ensuring that the noise emissions of cars, tyres and railways are reduced significantly. These are the most cost-effective measures and their impact will be felt across Europe.
• When it comes to tightening noise standards and improving test procedures, prolonged discussions and political procedures are costing Europe dearly. If the EU does not come up with better policies soon, local measures will need to be taken, which are considerably more expensive than measures taken across the EU.

Lees meer

What’s the problem?

Traffic noise is one of the most widespread environmental problems in the European Union. Noise interferes with people’s daily activities at school, at work, at home and during leisure time. It causes sleep disturbance, hearing damage,  even cardiovascular disease; and hinders performance at work and children’s learning (1). Studies have revealed that fifty thousand deaths (2) and approaching a quarter of a million cases of cardiovascular disease every year in Europe are linked to traffic noise. For the first time, noise has also been linked to an increased stroke risk: in Denmark, 5% of all stroke cases are caused by traffic noise (3).

 

UK air pollution ‘puts lives at risk’ –  Is het dezelfde in Nederland?

The government’s failure to meet EU standards on air pollution is “putting the health of UK residents at risk”, says the Environmental Audit Committee.

Bad air quality costs the nation £8.5-20bn per year via poor health, it says, and can cut life expectancy by years.

 

Nationally, the government accepts that air pollution takes seven or eight months off Britons’ life expectancy. But for the 200,000 people most directly affected, the shortfall is two years.

“It is a national scandal that thousands of people are still dying from air pollution in the UK in 2011 – and the government is taking no responsibility for this,” said committee chair Joan Walley MP.

BBC news 14th November 2011

Lees verder

 

Fijn Stof – effecten op gezondheid – RIVM rapport

Fijn stof kan al in relatief lage concentraties klachten veroorzaken. Grote stofdeeltjes zijn minder schadelijk  omdat ze door de bovenste luchtwegen worden tegengehouden. De chemische samenstelling en grootte van fijnstofdeeltjes kunnen sterk verschillen, afhankelijk van de bron. Sommige stofdeeltjes zijn  schadelijker voor de gezondheid dan andere. Zo lijkt fijn stof van verkeer schadelijker dan
fijnstofdeeltjes die opwaaien van de bodem. Er is voor fijn stof geen concentratie waarbij geen  gezondheidseffecten worden waargenomen (drempelwaarde). Dit betekent dat  gezondheidseffecten niet alleen kunnen optreden bij ‘klassieke’, sterk weersafhankelijke smogepisoden met hoge fijnstofniveaus, maar ook door een gemiddelde belasting aan fijn stof.

Lees verder

(Ultra) Fijn stof

Uit onderzoek blijkt dat de levensverwachting van mensen die continu worden blootgesteld aan fijn stof korter is dan de levensverwachting van
mensen die zich begeven in een schoon leefklimaat. Hetzelfde onderzoek toont tevens aan dat dit zelfs het geval is onder de grenswaarden die
Europees zijn bepaalt. Overigens worden deze grenswaarden in Nederland en in grote delen van België overschreden. Jaarlijks sterven ongeveer
1700 tot 3000 Nederlanders vroegtijdig als gevolg van (langdurige) blootstelling aan fijn stof. In België zullen deze cijfers relatief gelijk zijn.

Lees verder

 

 

 

Ministerie van volkhuisvesting, ruimteklijke ordening en milieubeheer heeft gezegd:

 

‘Autos, vliegtuigen, schepen, bulldozers en landbouwwerktuigen stoten grote hoeveelheden CO2, fijn stof en stikstofoxiden uit. Deze uitstoot draagt bij aan de klimaatverandering en is slecht voor de gezondheid. Het maakt het wonen in de buurt van een drukke snelweg ongeveer even ongezond als het meeroken van 17 sigaretten per dag. Jaarlijks sterven mogelijk 18.000 mensen voortijdig door de vervuilde lucht die ze inademen. Ook geluid is een belangrijk bron van gezondheidsschade bij mensen die vlak langs wegen of spoorwegen wonen. Het kabinet komt met een uitgebreid pakket aan maatregelen om de emissies terug te dringen. Bijvoorbeeld door roetfilters en schoner vrachtverkeer te stimuleren.’ 

 

Het gehoor went niet aan geluid

Het gehoor went niet aan geluid in de zin dat reukzintuigen snel aan de meeste geuren wennen (na een korte tijd, ruikt u een luchtverfrisser niet meer). Het gehoor blijft een geluid altijd registreren maar met sommige geluiden kunnen wij leven. Wij negeren ze omdat wij ze niet als storend ervaren. Denk bijvoorbeeld aan het slapen bij de zee of aan een boot tijdens een vakantie of het in slaap vallen in een tent met het geluid van regen gespetter tegen het tentzeil. De beleving van geluiden is natuurlijk iets geheel persoonlijks en valt niet automatisch met anderen te delen. Mensen die hun leven bij een spoorovergang doorbrengen, vertellen dat ze pas wakker zijn wanneer de trein niet op tijd passeert! Ze horen de treinen dus kennelijk wel, maar reageren pas als er iets niet in orde is. Algemeen gezegd  een mens is geneigd te reageren op geluid als er iets niet mee in orde is. En als dat geluid ongewoon is of onnatuurlijk, wordt het als storend ervaren. Blijft dat ongewone, storende geluid aanwezig met een intensiteit die ligt rond 45 dB(A) of hoger, dan is er vrijwel zeker sprake van geluidhinder.

Kennelijk komt geluidhinder zo algemeen voor dat wij er in ons drukke Nederland niet al te gauw meer over klagen.  Niet al te veel jaren geleden werd er gedacht dat een hinderlijk geluid een behoorlijke intensiteit ( meer dan ~55 dB) moest hebben om consequenties voor de gezondheid te hebben; dat is beslist niet meer het geval. Er zijn steeds meer studies die aanwijzen dat zeer zeker onder jongere volwassenen, een verstoord slaappatroon leidt tot hypertensie en alle gevolgen van dien. 

 

Er is ook een toenemend bewustzijn dat blootstelling aan geluid met een laag frequentie (LFG) tot 125 Hz een probleem kan zijn. Deze lage tonen worden door het vrachtverkeer voortgebracht. Omdat het oor niet even gevoelig is voor verschillende frequenties, wordt er in meetapparaten een filter ingebouwd, (de A filter) om het menselijk gehoor beter te benaderen. Ons oor is namelijk minder gevoelig voor laag frequenties. Voor verkeerslawaai geldt de “A filter”. Vandaar een geluidsniveau met de aanduiding dB(A).Gebruik van de A filter op geluidmetingen voor verkeerslawaai leidt tot een onderschatting van LFG. Zulke lagere tonen zijn eerder gevoeld dan gehoord en daarin schuilt het gevaar voor de gezondheid. Zorgwekkend ook is het feit dat hun lage frequentie waarschijnlijke een ver bereik heeft door de lucht en door en geluidsscherm niet wordt geabsorbeerd maar zelfs gereflecteerd!

 

Blootstelling aan geluid vormt een belangrijk probleem voor de volksgezondheid. Zowel de Gezondheidsraad in Nederland als de Wereldgezondheidsorganisatie hebben vastgesteld dat een te hoge geluidbelasting in de woon- en werkomgeving tot gezondheidsproblemen kan leiden. De huidige geluidsniveaus in onze woonomgeving veroorzaken vooral hinder en slaapverstoring. Daarnaast kan blootstelling aan geluid via lichamelijke stressreacties leiden tot een verhoogde kans op hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten en de klachten doen verergeren bij mensen die al lijden aan een hart- en vaataandoening. Blootstelling aan geluid kan ook leiden tot een verminderd prestatievermogen bij kinderen. De belangrijkste bron van geluid in de woonomgeving is wegverkeer.

 

De ernstige hinder door het geluid van wegverkeer neemt sinds 1993 toe. De ernstige hinder door rail- en vliegverkeer blijft sinds 1993 ongeveer gelijk. Voor hinder door geluid van industrie en recreatie is geen duidelijke trend waar te nemen (zie figuur 1).

Trends in geluid hinder

Figuur 1. Trends in geluidhinder (bron: RIVM en TNO, 2004)

Ervaren van Geluidhinder – Hinderlijk geluid

Evenals bij het ruiken van geuren zit er een dosis subjectiviteit in het beleven van geluid. Er is spraken van een hinderlijk geluid wanneer men vindt dat een geluid niet in een bepaalde omgeving hoort. Pas dan begint geluidssterkte echt een rol te spelen. Een gewoon gesprek met iemand of vogelzang in een bos kunnen gauw 60dB(A) op een geluidsmeter registreren maar als hinderlijk of storend zijn ze vaak niet ervaren. Zit u thuis rustig buiten te eten en is er het geluid van verkeer in de verte met een sterkte van 55 dB(A) of meer dan is dat een bron van (toenemende) ergernis. Een belangrijke eigenschap van geluid is dat u niet eraan gaat wennen in de zin dat de hersenen houden op om het geluid te registreren. (Dit is in tegenstelling tot de meeste geuren waar, na een korte tijd, u ze niet meer waarnemen. Hoe lang blijft u uw aftershave of parfum ruiken nadat u hebt het aangedaan?) Eigenlijk, wanneer u een bepaald geluid storend vindt raakt u in een zeker opzicht meer gevoelig voor en u gaat ervoor luisteren. Een andere benadering is dat men een poging doet om een hinderlijk geluid uit te sluiten of te onderdrukken. Is het geluid gewoon te sterk om het te negeren dan staat men echt machteloos, als het waren, met alle ervaren ergernis vandien; wordt het geluid dan gereduceerd tot een niveau dat ineens ‘als te beheersen’ wordt ervaren dan neemt het gevoel van hinder sterk af. Bijna een reactie van opluchting. Dit zijn ervaringen die de meeste inwoners van westelijk Nederland kunnen delen en vrijwel iedereen zouden op de thema kunnen voortborduren. Belangrijk in het relaas is dat de omvang van geluidhinder is meer dan gewone decibels maar een decibelmeting is al te vaak de enige maatstaaf dat beschikbaar is om een poging tot kwantificeren van hinder te maken.

De ervaring van geluidhinder is moeilijk te beschrijven

Nog een interessante psychologische eigenschap van het ervaren van geluidhinder (evenals het ervaren van een onaangename geur) is dat de meeste mensen willen het zo gauw mogelijk ontsnappen, vervolgens vermijden en dan trachten te vergeten. Dit gedrag is belangrijk omdat wanneer u, zeker in afwezigheid van de hinder, probeert dat voor de geest te halen en te omschrijven is dat uiterst moeilijk. Om een beleving van de hinder dat u ondervindt vervolgens aan een ‘onafhankelijke iemand’ duidelijk te maken is haastwel onmogelijk. Tenzij iemand hetzelfde hinder heeft meegemaakt, is er vrijwel altijd een tendens om een beschrijving van geluidhinder als (veel) te pessimistisch te beoordelen – men beschouwt het verhaal van het slachtoffer als te overdreven – het kan niet waar zijn alles wat erover wordt verteld enz enz!  Als u twijfelt aan wat ik heb geschreven, probeert u een herziening van uw WOZ vaststelling op basis van toegenomen geluidhinder (of, zelfs moeilijker, luchtvervuiling) te krijgen. Ik ken niemand in Holkerveen of Het Hoevelakense Bos waarvoor dit is gelukt (als gevolg van de Vathorst geluidscherm). B&W en het ambtelijk apparaat Nijkerk lijken weinig of zelfs geen begrip te hebben voor hoe erg de gevolgen van hun schijnbare nonchalance zijn – daarom de noodzaak voor de stichting. Trouwens als zij niet in een ‘aangetaste’ stadsdeel wonen, is dit gebrek aan begrip wel te verklaren vanuit wat er is net verteld.

Geluidhinder ontwijken

Zoals reeds gezegd, een gevoel van hinder reikt dieper dan een decibel meting met een geluidsmeter en men komt gauw in aanraking met psychosomatische aandoeningen. U kunt niet van een hinderlijk geluid ‘ontsnappen’. Onder de invloed van zulke belevingen begint men soms gewoon onwel te voelen terwijl er verder geen duidelijk medische symptomen zijn. Een algemeen gevolg van een niet al te leuke gevoel of ervaring is dat men probeert een herhaling daarvan te voorkomen – eigenlijk hetzelfde verschijnsel als het net beschreven neiging om van geluidhinder te ontsnappen en zo gauw mogelijk te vergeten. In de praktijk, kan dat leiden tot een gevoel dat u gaat liever niet meer in het bos wandelen of in de tuin werken en u krijgt de neiging om elders te gaan recreëren. In extremis, u gaat zelfs verhuizen om het probleem te ontwijken.

 

Gevolgen voor Hoevelaken en Holkerveen

Terwijl veel van wat er net beschreven is lijkt bijna vanzelfsprekend, is het toch heel belangrijk. Langs de A28 vanaf Holkerveen tot Knooppunt Hoevelaken is geluidhinder in Gemeente Nijkerk significant toegenomen – vermoedelijk is luchtkwaliteit eveneens minder maar de menselijke zintuigen merken dat niet. Recreatie is daardoor minder plezierig en woongenot is aangetast. Knooppunt Hoevelaken ligt in de buurt van een veel hogere bevolkingsdichtheid – de woonkern van Hoevelaken. Momenteel krijgen veel woningen ook verkeersgeluidhinder van de A1. Het ligt in de belangen van en burgers en gemeente om te voorkomen dat de geschiedenis van de Vathorst Geluidscherm wordt herhaald. Omdat wij liggen met de heersende wind vanaf de snelwegen en ondanks wat wettelijk toegestane voorspellingen zeggen, de ervaring heeft geleerd dat wettelijk bescherming is kennelijk onvoldoende hier. Daarom is het van uiterst belang dat vanaf de planningfase (nu dus) wij zijn zeker dat alles technisch mogelijk is gedaan om geluidhinder te beperken en liefst verminderen.

 

Accumulatie van geluidhinder van verschillende bronnen

 

Tot slot een paar gedachten over accumulatie van hinderlijk geluid. Hinderlijk verkeersgeluid word meestal ervaren in de vorm van ‘een afstandelijk gebrom’ tenzij men echt naast de weg zelf staat en individuele voertuigen meemaakt; over dit laatste (extreme) geval, heb ik het niet. Wanneer dat geluidsniveau een sterkte rondom 55 dB(A) bereikt, raakt men ‘gevoelig’ voor de hinder. Stel dat naast deze achtergrond van verkeershinder, men krijgt te maken met geluid van vliegtuigen en/of treinen. In hoe ver is er sprake van geaccumuleerde hinder? Is de maat van tijdelijke ergernis dat een trein of vliegtuig veroorzaakt verhoogd wanneer dat is ook met verkeersgeluid gekoppeld? Dit zijn zeer actuele vragen voor mensen in Hoevelaken. Literatuur hierover is erg moeilijk te vinden maar er is een behoorlijk goede springplank in de vorm van < http://www.xs4all.nl/~rigolett/GV/ >. Daar moet u zelf op zoek gaan en rustig de tijd voor nemen; andere uitgangspunten vindt u onder de sectie ‘Groene Buffer langs de A28’.  

Referenties over het effecten van geluid op gezondheid

Hieronder kunt u informatie vinden over de effecten van geluid en luchtverontreiniging op gezondheid.

Psychosomatische aandoeningen:

 

  • Slaapverstoring Verstoring van de slaap is gemeten op een schaal van 0 tot 10, waarvan de uiteinden benoemd zijn als ‘helemaal niet verstoord’ en ‘heel erg verstoord’.  Omdat het een specifieke vorm van hinder betreft, is er gewerkt met een gradatie van ernst van slaapverstoring analoog aan de wijze waarop met hinder wordt omgegaan.

Geluid ervaren:

    • Wat kunnen we horen? Met andere woorden voor welke geluiden is ons gehoor gevoelig. Kennis over wat we kunnen horen zal bij het bouwen van meetapparatuur gebruikt worden, om er voor te zorgen dat wat we meten zo nauw mogelijk aansluit bij wat we horen.
    • Hoe kan een te veel aan geluid het functioneren van het oor tijdelijk of permanent beïnvloeden? De geluidsniveaus die permanente gehoorbeschadiging tot gevolg hebben komen zelden in leefomgevingen voor maar worden o.a. wel op de arbeidsplaats en tijdens recreatieve activiteiten vastgesteld.
    • Welke psychologische invloed kan lange blootstelling aan geluid op een mens hebben? Bij geluidsniveaus die voor de studie van omgevingslawaai relevant zijn, zijn belangrijke effecten: hinder, slaapverstoring, verstoring van communicatie, verstoring van diverse activiteiten zoals studeren.